ODPADY KOMUNALNE są główną grupą odpadów powstających na terenie województwa podlaskiego. W ich skład wchodzą odpady z gospodarstw domowych, z obiektów użyteczności publicznej, obsługi ludności, z pielęgnacji terenów zieleni oraz odpady niebezpieczne np. zużyte baterie, świetlówki, termometry, opakowania po związkach chemicznych. Odpady w woj. podlaskim unieszkodliwiane są głównie poprzez składowanie na wysypiskach, nie spełniających często wymogów ochrony środowiska. Funkcjonują dwa nowoczesne zakłady unieszkodliwiania odpadów stosujących metodę kompostowania odpadów organicznych tj. ZUOK w Suwałkach i Hryniewiczach. Zakład w Suwałkach wyposażony jest w specjalistyczne urządzenia techniczne do kompostowania (biostabilizator) i segregacji.
Odpady komunalne stwarzają zagrożenie dla środowiska ze względu na możliwość skażenia powietrza, wód gruntowych i powierzchniowych.
Składowiska odpadów komunalnych emitują następujące zanieczyszczenia:
– gazy (np. metan, dwutlenek węgla, małe ilości siarkowodoru, azotu, tlenku węgla, wodoru);
– bakterie, grzyby;
– odory (głównie organiczne związki siarki, azotu oraz niektóre węglowodory).
Opady mogą być unieszkodliwiane metodami biologicznymi (kompostowanie; fermentacja metanowa) oraz termicznymi (spalanie; zgazowanie – przejście paliwa stałego w gazowe, przy udziale pary wodnej i powietrza; odgazowanie – piroliza).
Biogaz jest produktem procesu fermentacji związków pochodzenia organicznego np. ścieki i odpady komunalne, odchody zwierzęce.
Biogaz nadający się do celów energetycznych (o dużej zawartości metanu powyżej 40%) może powstawać w procesie fermentacji beztlenowej: odpadów zwierzęcych w biogazowniach rolniczych, osadu ściekowego na oczyszczalniach ścieków, odpadów organicznych na komunalnych wysypiskach śmieci. Substancje organiczne rozkładane są przez bakterie na związki proste – głównie metan i dwutlenek węgla. W czasie procesu fermentacji beztlenowej do 60% substancji organicznej jest zamienione w biogaz.
Składowisko odpadów komunalnych odpowiednio zagospodarowane może być źródłem gazu wysypiskowego wykorzystywanego do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej, zwiększającego zyskowność wysypiska. Gaz wydzielający się w sposób niekontrolowany unosi się nad terenem wysypiska, powoduje rozprzestrzenianie się odorów oraz niekontrolowane samozapłony.
W Polsce bardzo nieznaczna część wysypisk komunalnych posiada instalacje do pozyskiwania gazu energetycznego. Z powodu częstego braku odpowiednich uszczelnień masy składowanych odpadów, zasoby gazu wysypiskowego możliwe do pozyskania nie przekraczają 30-45% całkowitego potencjału powstającego na wysypisku gazu. Zasoby metanu możliwe do pozyskania mogłyby zostać nawet podwojone w przypadku zastosowania odpowiednich środków wymaganych przez normy Unii Europejskiej przy prowadzeniu gospodarki odpadami na wysypiskach, jak uszczelnienia geotechniczne złoża osadów hamujące migracje gazu, kontrola uwodnienia złoża, systemy drenaży, odpowiednia segregacja składowanych odpadów organicznych itp.
Piroliza jest procesem zachodzącym w systemie podgrzewania pośredniego bez dostępu powietrza. Rozkład i odgazowanie odpadów następuje w komorze, która ogrzewana jest do temperatury w przedziale 500-750°C. Powietrze doprowadzane jest do komory wtórnej, w której zachodzi dopalenie lotnych substancji palnych. Produktami są gazy palne, kondensaty wodne i oleiste oraz pozostałości stałe zawierające węgiel. Uzyskujemy w ten sposób zmniejszenie objętości odpadów i wysokokaloryczne produkty tj. gaz i koks. Gaz z pirolizy składa się z pary wodnej dwutlenku węgla, tlenku węgla, metanu, wodoru i wyższych węglowodorów alifatycznych oraz smoły wytlewnej mogące zawierać dioksyny i furany. Gaz wytlewny zawiera nieorganiczne związki szkodliwe oraz pyły o znacznej zawartości metali ciężkich. Piroliza bywa uważna jako forma recyklingu termicznego, bardziej przyjazna środowisku w porównaniu do spalanie.